Oraj Tahmini Nasıl Yapılır?

20 Mayıs günü Batı Bölgelerimiz Oraj Şöleni yaşayacak.Peki bunlar nasıl olacak?Neler oluyor da bu orajlar gökgürültüleri oluşuyor.Gelin beraber bir oraj tahmini hazırlayalım.
Öncelikle bakmamız gereken parametreleri belirleyelim;
1-Yağış
2-Nem
3-Cape
4-LI(Lifted Index)
5-PW Değeri
6-CIN
7-K Index
8-TT(Totals Totals)
9-0-3 Km SREH(Storm Relative Helicity)
10-0-6 Km Shear
11-Ve olmazsa olmazımız Skew-T Diyagramı

Şimdi hepsine bakalım.

1.Yağış

Güzel olmasa da iyi yağış değerleri var.Buna ek olarak konveksiyonel(kırkikindi de denir) yağışlarda görülebilir.

2.Nem

İstediğiniz kadar CAPE olsun,kararsızlık olsun nem olmadan bişey olmaz.Yüksek nem değerleri, nem adveksiyonu(taşınımı) ile az cape ve kararsızlıklarda bile oraj olmasını sağlar.Bakalım nem değerleri nasıl;

Nem değerleri güzel.Ancak biraz nem adveksiyonu ile kuvvetlenseydi fena olmazdı.Nem adveksiyonu var.Karadeniz üzerinden nem taşınmakta yuvarlak içine aldım.

3.Cape

Oraj oluşmasının şartlarından biri CAPE değeridir.Cape yada Potansiyel Konvektif Enerji diye geçer.

2500 = Güçlü konvektif potansiyel

Cape değerleri genelde İstanbul civarında 500 J/Kg iken,Trakyanın batısı,Çanakkale-Balıkesir-Bursa-Batı Karadeniz hattı boyunca 1000-2000 arasında değişmekte.

4.LI(Lifted İndex)

Atmosferin kararlılık durumunu gösterir.11’den büyük değerlerde hava çok istikrarlıdır.Gök gürültülü fırtına ihtimali yok gibidir.

8…11, çok kararlı koşullar vardır ve gök gürültülü fırtına oluşturma ihtimali çok düşüktür.

4…7, kararlıdır ve gök gürültülü fırtına oluşturma ihtimali azdır.

0…3, çoğunlukla kararlıdır bu yüzden yine gök gürültülü fırtına oluşma ihtimali düşüktür.

-3…-1, az da olsa kararsızlık durumudur, artık havanın bir gök gürültülü fırtına oluşturma kapasitesi oluşmuştur.

-5 …-4, kararsızlık durumudur. Büyük olasılıkla bir gök gürültülü fırtına oluşabilecektir.

-7…-6, çok fazla kararsızlık durumuna işaret eder. Şiddetli bir gök gürültülü fırtına oluşabilir.

-7’den de düşükse, aşırı derece de kararsızlık durumu vardır, hatta bir hortum bile oluşabilir.

Gördüğümüz gibi,lifted index değerleri çok güzel.O zaman yolumuza devam edebiliriz.

5-PW Değeri

Precipitable Water kelimesinden türemiştir.Hava sütunundaki,su buharının santim olarak toplam değerini göstermektedir.”Yağış değildir.”

4,4’ün üstünde olduğu değerlerde bol yağışlı (gök gürültülü) fırtına olaşabilir.

4,3…2,5 arası (gök gürültülü) bir fırtınaya işaret eder.

2,50’den küçükse az yağışlı bir (gök gürültülü) bir fırtına oluşabilir.

Skew-T’de geri döneceğim.

6-CIN

Konvektif engellemedir.Dikey düzlemde bir hava parselinin serbestçe yükselmesini engelleyen,negatif enerji alanıdır.

25 = Hava bir hortum üretme potansiyeline sahiptir.

50 = Dereço (Derecho) ile özdeşleştirilir. Değeri 50’ye yaklaştıkça, fırtına bulutu gittikçe dereçoya benzer.Artan CIN etkisi ile yükselme engellenmeye başladığı için fırtına bulutu artık yukardan üzerine bir kuvvetle basılmış gibi raf şeklini alıyor.

> 100 = Çok ciddi bir kararsızlık durumu yoksa kolay kolay oraj aktivitesi oluşmaz, negatif enerji alanı engelleme yapar.

Derecho bulut örneği;

7-K Index

Gök gürültülü sağanak yağışı tahmin edebilmek için tek başına bakılmamalıdır.Çünkü,700 hPa’da bulunabilecek kuru hava parseli de konvektif kararsızlık gösterebilir.

K>26 ise birkaç oraj aktivasyonu oluşabilir.
K>30 ise gök gürültülü sağanak yağış gece saatlerinde etkisini şiddetli bir biçimde sürdürebilir.
K>40 ise gök gürülütülü fırtına oluşması kesine yakındır.

Bu da skewt’de bakacağız.

8-TT(Totals Totals)

44-45 = tekil fırtına kütleleri
46-51 = aralıklı fırtına kütleleri
52-55 = yaygın fırtına kütleleri
Buna da skewt’de bakacağız.

9- 0-3 Km SREH

Potansiyel Dönme/Rotasyon Ölçüsü, bunu özellikle Türkiye’nin Ege ve Akdeniz sahillerinde denizde hortum tahmini yaparken göz ardı etmemek gerekiyor. (Bu fırtına durumundaki çevresel potansiyel dönme enerjisidir.)SREH değerlerinde dikkat edilmesi gereken önemli ölçüler şunlar;

150-300 Arası= Küçük CAPE değeri ile birlikte de tek hücreli bir gök gürültülü fırtına oluşabilir. Büyük CAPE değeri ile birlikte süper hücre gelişimi de olabilir, ayrıca zayıf hortumlar da bu değerlerle oluşabilir. (F0, F1 kategorilerinde)

300-450 Arası = Küçük CAPE değerlerinde de süper hücre oluşma ihtimali vardır. Ayrıca güçlü hortum oluşum riski de vardır (F2, F3 kategorilerinde). İnsanları uyarın ve dikkatle önleminizi alın, mümkünse uzaklaşın.

450’den büyük ise = Bunu gördüğünüz zaman hemen bulunduğunuz yerdeki, diğer insanları da uyararak derhal tabanları yağlayıp bölgeden kaçmadan önce diğer kararsızlık ve konvektif faktörleri de incelemeniz kesinlikle şarttır, çünkü tek başına SREH değerlerinin ağır hava koşulları ile sağlıklı biçimde bir korelasyonu yok

10- 0-6 Km Shear

Genelde süperhücre tahmini için kullanılır,SREH’le beraber.40-50 knotun üstündeki değerler süperhücre için uygundur.

11-Skewt

Her ne kadar bu sitenin sevmesemde bunu kullanmalıyız başta.Kolay gözükür çünkü.

CAPE,CIN,LI,K,Totals Totals,PW gibi değerler yanda gözükmekte.Bunlara bakarak üstte verdiklerimi değerlendirebilirsiniz linkide aşağıdadır;

sık kullanılanlara ekleyin.Oldukça gerekicek.

Şimdilik bunları kullanarak sizde bir oraj tahmini hazırlayabilirsiniz.20 Mayıs için tahminimiz yarın blogda olacak.Bu tahminler nasıl yapılıyor,ne oluyor da bunlar oluşuyor diye bilgi verdim.

Sorularınız veya eklemek istedikleriniz varsa yorumdan sorabilirsiniz.Ayrıca,yazı güzel olmuş beğendim diyorsanız beğenebilir veya paylaşabilirsiniz…